Een onverwachte verrassing in de supermarkt

Goedendag allemaal,

Maak kennis met Eva.

In het schemerige licht van een vroege winteravond stapt Eva, een jonge onderwijzeres, de plaatselijke supermarkt binnen. Met een lijstje in haar hand beweegt ze zich behendig door de gangpaden, haar winkelwagen vullend met de benodigdheden voor de komende week.

Haar geest is vervuld met de plannen voor haar lessen, bijna onbewust legt ze de laatste items in haar kar. Ze glimlacht beleefd naar andere klanten, haar gedachten al bij de warme maaltijd die ze straks thuis wil bereiden.

Bij de kassa aangekomen, legt ze haar boodschappen op de lopende band. Terwijl de caissière de items scant, zoekt Eva in haar tas naar haar portemonnee. De totale som verschijnt op het scherm, en ze haalt haar bankpas door de betaalautomaat. "ONVOLDOENDE SALDO", verschijnt er op het scherm. Een golf van verwarring spoelt over haar heen. "Dat kan niet", zegt ze zacht, en ze voelt een lichte nervositeit. "Kunt u het nog eens proberen?" vraagt de caissière geduldig. Maar de machine is onverbiddelijk; de melding blijft hetzelfde.

Met een hart vol schaamte en ogen die de blikken van de rij achter haar voelen, zegt ze dat er een vergissing moet zijn. "Ik... ik moet dit even uitzoeken," stamelt ze, terwijl ze de boodschappen laat staan en de winkel uit vlucht. Buiten, onder het felle licht van de straatlantaarns, haalt ze haar telefoon tevoorschijn en logt in op haar bankapp. De realiteit slaat in als een bom; haar rekening is geblokkeerd.

VERWARD en met een gevoel van ONGELOOF belt ze haar bank. Na een eeuwigheid van wachtmuziekjes en keuzemenu's, krijgt ze eindelijk iemand aan de lijn. "Mevrouw, uw rekening is geblokkeerd wegens een vermoeden van fraude," legt de stem aan de andere kant uit. Eva’s gedachten schieten alle kanten op. Fraude? Hoe kon dit gebeuren? Ze is altijd zo zorgvuldig met haar financiën omgegaan.

De bankmedewerker legt uit dat er ongebruikelijke activiteiten op haar rekening zijn waargenomen, waardoor alarmbellen zijn afgegaan. Eva's gedachten racen. Ze had onlangs een klein bedrag overgemaakt naar een vriendin in het buitenland voor een gezamenlijk cadeau. Zou dat het zijn? Het lijkt zo triviaal, maar de bank neemt geen risico's, wordt haar verteld.

Met een mengeling van frustratie en onbegrip eindigt het gesprek. Eva staat daar nog steeds, in de koude winterlucht, haar boodschappen vergeten, haar avondplannen verstoord. De realisatie dat de bank een dergelijke macht heeft over haar dagelijks leven, zonder voorafgaande waarschuwing, voelt als een zware last. Ze weet dat ze actie moet ondernemen, bewijzen moet verzamelen en de blokkade moet aanvechten. Maar voor nu voelt ze zich vooral machteloos en alleen, een slachtoffer van een systeem dat bedoeld is om haar te beschermen, maar nu voelt als een vijand.

*Hoewel dit een fictief verhaal is, gebeuren deze dingen wel degelijk en steeds regelmatiger. En daar komen we bij het punt van vandaag.

Streisandeffect

Het banksysteem wordt steeds invasiever. Hoe meer dit soort dingen gebeuren en hoe langer zoiets als bitcoin bestaat, hoe minder mensen waarschijnlijk euro’s zullen willen gebruiken. Omdat ze simpelweg niet willen dat andere mensen de hele tijd met de neus in hun zaken zitten. 

Als je er echt over nadenkt, is het best gek dat ze zoveel gegevens hebben over wat mensen doen. Op basis van iemands transacties kun je veel over iemand te weten komen. Ze hebben de macht om transacties naar bepaalde plaatsen af te sluiten en mensen te dwingen om transacties naar andere plaatsen te sturen.

Daarnaast leggen ze soms beperkingen op met betrekking tot het kopen van bitcoin. Want ze willen liever niet dat je euro’s overmaakt naar bitcoinbeurzen. Maar hoe meer succes bitcoin heeft en hoe meer ze er gek van worden en proberen mensen ervan te weerhouden om het te kopen, hoe meer ze reclame maken voor wat de use case is, welk probleem bitcoin oplost.

Dat is het Streisandeffect.