Grafiek van de week

Goedendag allemaal,

Gisteren deelde ik onderstaande bericht op Linkedin:

^{*correctie: Het wereldwijde schuld t.ov. BBP % is niet het hoogste ooit maar wel nominaal uitgedrukt wat een belangrijk verschil is. Dit zal verderop in de nieuwsbrief duidelijk worden.}

In Amerika zijn de kosten voor het aflossen van schulden nu hoger dan de uitgaven voor defensie. Dus zullen de rentelasten verder stijgen. Als gevolg daarvan kan de overheid genoodzaakt zijn om de belastingen te verhogen of de uitgaven te verlagen om haar schulden aan te pakken. Maar belastingverhogingen zijn niet populair bij het volk en ik moet de eerste regering die de uitgaven gaat verlagen nog tegen komen. Echter, er is nog een manier. financiële repressie!

Grafiek van de week

“Hoge overheidsschuld leidt vaak tot het drama van wanbetaling en herstructurering. Maar schulden worden ook verminderd door financiële repressie, een belasting op obligatiehouders en spaarders via negatieve of onder de markt liggende reële rentetarieven. Na de Tweede Wereldoorlog creëerden kapitaalcontroles en regelgevende beperkingen een gevangen publiek voor staatsschuld, waardoor erosie van de belastingbasis werd beperkt. Financiële repressie is het meest succesvol in het afbouwen van schulden wanneer het gepaard gaat met inflatie. - IMF document uit 2015

*inflatie = prijsstijgingen wat betekent dat de waarde van je geld daalt, oftewel minder koopkracht.

Financiële repressie omvat beleidsmaatregelen die ervoor zorgen dat spaarders rendementen verdienen die lager zijn dan het inflatiepercentage. Hierdoor kunnen banken goedkope leningen verstrekken aan bedrijven en overheden, waardoor de terugbetalingslast wordt verminderd. Dit kan bijzonder effectief zijn bij het afbouwen van overheidsschulden in de eigen munt.

Een hele mond vol, dus laten we dit concept eens ontleden.

Financiële repressie

Financiële repressie is een economisch concept waarbij overheden beleidsmaatregelen gebruiken om hun schuldenlast te verlagen.

Deze beleidsmaatregelen moeten ervoor zorgen dat spaarders rendementen verdienen die lager zijn dan het inflatiepercentage. Hierdoor kunnen banken goedkope leningen verstrekken aan bedrijven en overheden, waardoor de terugbetalingslast wordt verminderd.

Het kan verschillende vormen aannemen, zoals:

• Renteplafonds: Overheden leggen een limiet op aan de rente die banken mogen bieden op spaartegoeden of leningen, wat leidt tot kunstmatig lage rentetarieven.

• Kapitaalcontroles: Beperkingen op de beweging van kapitaal over landsgrenzen, waardoor investeerders minder opties hebben om winstgevende investeringen te zoeken.

• Regulering van financiële instellingen: Banken en pensioenfondsen worden gedwongen een bepaalde hoeveelheid staatsschuld aan te houden, waardoor de vraag naar staatsobligaties kunstmatig hoog blijft en de overheid tegen lage kosten kan blijven lenen.

Het idee achter financiële repressie is dat de overheid haar schuld goedkoper kan financieren, omdat de rente laag blijft en de schuld in verhouding tot de economie (het bbp) afneemt door prijsstijgingen. Oftewel, de waarde van het geld moet harder dalen dan de rente die over de schuld moet worden betaald. Zo wordt het relatief gezien goedkoper om de schulden af te lossen.

Voor spaarders en investeerders betekent het echter dat hun vermogen aan koopkracht verliest. Dus als jij 2% rente krijgt maar de prijzen stijgen met 5% dan ga je er op achteruit. Nominaal neemt je vermogen met 2% in waarde toe, maar reëel gezien is de rente negatief (-3%) omdat je aan koopkracht verliest.

Financiële repressie leidt tot een situatie waarin obligatiehouders (degene die de overheidsschuld kopen), spaarders, en investeerders effectief een ‘verborgen belasting’ betalen.

In de context van financiële repressie spelen prijsstijgingen een belangrijke rol omdat het de reële waarde van schulden vermindert. Als de prijzen stijgen, wordt de koopkracht van geld minder.

Dus, wanneer een overheid schulden heeft, wordt de reële waarde van die schuld uitgehold door prijsstijgingen. Want de schuld blijft nominaal hetzelfde terwijl de waarde van geld daalt. Dit betekent dat schulden gemakkelijker kunnen worden afbetaald in "goedkoper" geld.

Het doel is dat de prijsstijgingen net hoog genoeg zijn om de reële waarde van schulden te verlagen, maar zonder de economie uit balans te brengen met hyperinflatie.

Ondertussen moet de economische groei op peil blijven door investeringen, productiviteit en vraag. Dit zorgt ervoor dat het BBP in nominale termen groeit, terwijl de schulden relatief minder zwaar drukken op de economie.

Het is dus aan overheden om ervoor te zorgen dat het BBP harder groeit dan de schulden. Iets wat vrij moeilijk is gebleken in de afgelopen decennia.