Verschillende soorten geld.

Goedemorgen allemaal,

De geschiedenis van geld is fascinerend.

Want er zijn vele verschillende vormen van geld gebruikt.

Het is interessant om deze te bestuderen.

Dit geeft je een steeds beter begrip van geld.

De nieuwsbrief van vandaag gaat over Rai stenen. 

Rai stenen zijn een unieke en fascinerende vorm van geld die traditioneel werd gebruikt op het eiland Yap. Dit ligt in het westen van de stille oceaan.

De massieve stenen schijven behoren tot de grootste en zwaarste vormen van geld die ooit ter wereld zijn gebruikt.

Met een doorsnede variërend tussen de 1 en 4 meter. De kleinste wogen over de 100 kilogram en de grootste wogen rond de 4000 kilogram.

Ze waren gemaakt van een speciaal soort kalksteen genaamd Aragoniet.

Omdat dit niet voorkwam op het eiland zelf moest het worden geïmporteerd van naburige eilanden.

De stenen zijn meestal uitgehouwen in een holle vorm met een gat in het midden voor transport.

Uiteraard was het verplaatsen van deze enorme stenen een grote uitdaging.

Het dichtstbijzijnde eiland, Palau, lag 400 KM verderop.

Daarbij moest men met houten kano’s en vlotten de open zee op om de stenen te vervoeren. Dit koste veel tijd, inspanning en soms zelfs levens.

De productie van Rai stenen was een arbeidsintensief proces dat soms maanden kon duren.

• Dus eerst moesten de grote kalkstenen schijven uit steengroeven worden gehakt.

• Vervolgens moesten ze vervoerd worden.

Rai stenen als geld

Rai stenen werden een vorm van geld op het eiland Yap vanwege hun zeldzaamheid en waarde. Ze werden gebruikt bij allerlei transacties.

Het eigendom van een Rai-steen werd bepaald door mondelinge overlevering en gemeenschappelijke afspraken.

De stenen waren te groot om gemakkelijk verplaatst te worden.

Dus als het eigendom veranderde, ging het meer om de erkenning van de nieuwe eigenaar door de gemeenschap dan om de fysieke overdracht van de steen.

De stenen werden als het ware gebruikt als een letterlijk grootboeksysteem.

Er werd bijgehouden wie wat bezit door mondelinge overeenstemming.

Dit kan uiteraard alleen werken in kleine gemeenschappen.

De stenen waren relatief schaars en konden niet makkelijk bij gemaakt worden. Daarom konden ze goed functioneren als geld op het eiland Yap. 

Totdat de Ier David O’Keefe op het eiland aankwam.

Naarmate de Ier Yap beter leerde kennen, realiseerde hij zich dat er één goed was, en slechts één, dat de lokale bevolking begeerde: het "stenen geld" waar het eiland bekend om stond en dat werd gebruikt in bijna alle hoogwaardige transacties op Yap.

Deze munten werden gewonnen uit aragoniet, een speciaal soort kalksteen dat glinstert in het licht en waardevol is omdat het niet op het eiland voorkomt.

Het genie van O'Keefe was in te zien dat hij, door de stenen voor zijn nieuwe vrienden te importeren, ze kon ruilen voor arbeid op de kokosnootplantages van Yap.

De Yapezen waren niet erg geïnteresseerd om te zweten voor de snuisterijen van de handelaar die elders in de Stille Oceaan gangbaar waren (en dat hadden ze ook niet moeten zijn, gaf een bezoeker toe, als "al het eten, drinken en kleding gemakkelijk verkrijgbaar is, dus er is geen ruilhandel en geen schuld" , maar ze zouden als duivels werken voor steengeld.

— Mike Dash

Belangrijkste dingen van vandaag:

• De productie van Rai stenen is een arbeidsintensief proces dat soms maanden kan duren.

• Ze werden een vorm van geld op het eiland Yap vanwege hun zeldzaamheid en waarde. Het aanbod kon niet makkelijk worden vergroot.

• David O’Keefe had de beschikking over meer geavanceerde technologie. Hiermee kon hij gemakkelijk steen winnen op het eiland Palau en die naar Yap brengen om er rai stenen van te maken.

• Daarbij vergrootte hij het aanbod van de stenen. Dit verlaagd tegelijkertijd de waarde van alle rai stenen die al aanwezig zijn op het eiland.

• Oftewel, ze verloren de eigenschap van schaarste.

• Hierdoor konden de rai-stenen niet meer goed functioneren als geld.